စီးျဖစ္တဲ့ ရထားမ်ား..

ျမန္မာ့ မီးရထား 

ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွာ ျမိဳ႕ပတ္ရထားေတြ ရွိေပမဲ့ ျမန္မာ လူမ်ိဳး အမ်ားစုနဲ႕ ကၽြမ္း၀င္တဲ့ ရထားအမ်ိဳးအစား ကေတာ့ နယ္ျမိဳ႕ေတြနဲ႕ ရန္ကုန္၊ မႏၱေလးျမိဳ႕ၾကီးေတြၾကား ေျပးဆြဲတဲ့ အေ၀းေျပးရထားေတြပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ကၽြန္မ တို႕ ငယ္ငယ္က ခရီးသြားမယ္ဆိုရင္ အမ်ားအားျဖင့္ မီးရထားနဲ႕သြားေလ့ရွိပါတယ္။ေငြေၾကးသက္သာတာက တေၾကာင္းနဲ႕ ေနာက္ အခုေခတ္လို အေ၀းေျပး ကားေတြကလဲ အဆင္ေျပေျပ မရွိတာ ပါမယ္ ထင္ပါတယ္။ အဲဒီလို ခရီးသြားရတဲ့အခါ မီးရထား ၀ယ္ရေတာ့မယ္ဆိုရင္ ၁ ရက္ (သို႕) ၂ ရက္ေလာက္ ၾကိဳ၀ယ္ရပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ခံုနံပါတ္ ရဖို႕ေပါ့။ အဲလို မဟုတ္ပဲ ရထားထြက္မဲ့ေန႕မွ ကပ္၀ယ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ခံုမဲ့ေပါ့။ ရထား လက္မွတ္ ၀ယ္ရတဲ့ အခါ တန္းစီျပီး ၾကိဳ၀ယ္ရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အခ်ိန္မရတာ၊ အပင္ပန္းမခံႏိုင္တာေတြ ေၾကာင့္ ေမွာင္ခုိဆိုတဲ့ လက္မွတ္ အမ်ိဳးအစား တမ်ိဳး ေပၚထြက္လာပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ အခ်ိန္ကုန္ခံ၊ အပင္ပန္းခံႏိုင္တဲ့ လူေတြက တန္းစီ ၀ယ္ျပီးေနာက္ ေစ်းတင္ျပီး ျပန္ေရာင္းၾကပါတယ္။ အေၾကာင္းေၾကာင္း နဲ႕ အခ်ိန္ကုန္မခံႏိုင္သူေတြက ဒါကို ေစ်းပိုေပး၀ယ္ၾကရပါတယ္။ အဲလို ရထားလတ္မွတ္ ဒုကၡ ခံျပီးတဲ့ေနာက္ မွာေတာ့ ခရီးသြားရမဲ့ေန႕မွာ ရထားေစာင့္ရတဲ့ ဒုကၡကို ခံၾကရပါတယ္။ မနက္ ၅ နာရီ ၀င္ရမဲ့ ရထားက  ညေန ၅ နာရီအထိ မ၀င္တာမ်ိဳးကိုလဲ ၾကံဳရတတ္ပါတယ္။ (ုေနာက္ပိုင္းေတာ့ ရထားခ်ိန္ေတြ မွန္လာျပီလို႕ သိရပါတယ္။) ရထားလဲ လာလို႕ ကိုယ္ကလဲ ထိုင္ခံု လက္မွတ္၀ယ္ထားတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေနရာယူျပီးတဲ့ ေနာက္မွာေတာ့ အေၾကာင္းတခုခုေၾကာင့္ ရထားလမ္းလြဲေခ်ာ္ မႈ မျဖစ္ဘူးဆိုရင္ ရထား စီးရတာေပ်ာ္စရာပါ။ ထိုင္ခံုေတြက ရထားသြားရာ လမ္းေၾကာင္းကို မ်က္ႏွာမူထားတဲ့အတြက္ ကိုယ္က တခါးေပါက္နားက ထိုင္ခံုကို ရမယ္ဆိုရင္ လမ္းေဘး၀ဲယာမွာ ရွိတဲ့ ျမက္ခင္းစိမ္းေတြ၊ လယ္ကြင္းေတြ၊ တခါတေလ လမ္းေဘးက လက္ျပေနတဲ့ ကေလးငယ္ေလးေတြကို လွမ္းေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ရထားေပၚမွာ ေစ်းလိုက္ေရာင္းတဲ့ ေစ်းသည္ ေတြရဲ႕ ဟာဒယ ရႊင္ေဆး တိုက္ေကၽြးမႈကို ေပ်ာ္၀င္ခံစားႏိုင္သလို ဘူတာစဥ္တေလွ်ာက္ မုန္႕သည္ေတြဆီက ေဒသထြက္ မုန္႕ေတြကိုလဲ ၀ယ္စားႏိုင္ပါတယ္။ရထားတေခါက္စီးတိုင္း ဘ၀ အသိပညာအနဲဆံုး တခုတိုး တယ္လို႕ ခံစားရပါတယ္။

စကၤာပူက အျမန္ရထား

အဲလိုနဲ႕ စကၤာပူကို ေရာက္လာေတာ့ Mass Rapid Transit (သုိ႕) MRT  နဲ႕ ၾကံဳရေတာ့ပါတယ္။ စကၤာပူမွာ ရထားစီးရတာဟာ ပန္းတပြင့္ကို ခူးရတာေလာက္ကို လြယ္ကူပါတယ္။ ရထားလက္မွတ္ ၾကိဳ၀ယ္ရတယ္ ဆိုတာ မရွိလို႕ ရထား လက္မွတ္ တန္းစီရတယ္ဆိုတဲ့ ဒုကၡလဲ မရွိဘူး။ ထိုင္ခံုနဲ႕ ထုိင္ရတာ မဟုတ္လို႕ ထိုင္ခံု ေနရာဦးရတယ္ဆိုတဲ့ ဒုကၡကိုလဲ မၾကံဳရပါဘူး။ ရထားေတြက ၂ မိနစ္ (သို႕) ၃ မိနစ္တခါ၊ အလြန္ဆံုး ၅ မိနစ္ တခါ လာတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ရထားလြတ္သြားလို႕လဲ ပူစရာ မရွိပါဘူး။ ရထားလမ္းေၾကာင္းက  အစိမ္းလိုင္း နဲ႕အနီလိုင္းရယ္လို႕အဓိက ႏွစ္လိုင္းပဲ ရွိတယ္။ ဘူတာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ပလက္ေဖာင္း ၂ ခုပဲ ရွိတဲ့ အတြက္ ရထားမွားစီးတယ္ဆိုတဲ့ အျဖစ္က မရွိသေလာက္ ရွားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရထားစီးတိုင္း  လူေတြက ၾကပ္ေနတဲ့အျပင္ ထိုင္ခံုေတြက ရထားလမ္းနဲ႕ အျပိဳင္ခ်ထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လမ္းကို ေက်ာေပးျပီး စီးရပါတယ္။ စကၤာပူ ရထား သြားရာ လမ္းေၾကာင္းမွာ လမ္းေဘး၀ဲယာ ၾကည့္စရာ ဘာမွ မရွိတဲ့အတြက္ ရထားတေခါက္စီးတိုင္း မြန္းၾကပ္တဲ့ခံစားခ်က္ကို ခံစားရပါတယ္။ တေန႕တျခား စကၤာပူမွာ ရထားစီးရတာက ရန္ကုန္မွာ ဘတ္စ္ကား စီးရသလို ျဖစ္လာပါတယ္။

လန္ဒန္ေျမက ရထား 

အစစ အဆင္ေျပေနတဲ့ စကၤာပူကေန အဂၤလန္ကို ေရာက္လာတဲ့အခါ ရထားစီးရတာ စိတ္လႈပ္ရွားစရာ ေပ်ာ္ရႊင္စရာ ေကာင္းသလုိ စိတ္ရႈပ္စရာလဲ ေကာင္းပါတယ္။ ရထား လိုင္းေၾကာင္းေပါင္း ၈ ခု ေလာက္ရွိတဲ့ အျပင္ သြားတဲ့ရထားေတြကလဲ မတူပါဘူး။ ဒီဘူတာ၊ ဒီပလက္ေဖာင္းဆိုေပမဲ့ လာတဲ့ ရထားေတြက မတူပါ ဘူး။ ဘူတာစဥ္တိုင္းကို မရပ္တာ ရွိသလို တျခားပတ္လမ္းက သြားတာမ်ိဳးလဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ပထမဆံုး စီးျဖစ္တဲ့ ရထားကေတာ့ national rail လို႕ ဆိုတဲ့ ရထားပါ။ ဒီရထားက လန္ဒန္ျမိဳ႕နဲ႕ တျခားျမိဳ႕ေတြကို အဓိက ေျပးဆြဲပါတယ္။ ရထား လက္မွတ္ကို အင္တာနက္ကေန(သို႕) ဘူတာရံုက ဆိုင္ေတြမွာ ၾကိဳ၀ယ္ လို႕ ရပါတယ္။အဲလိုၾကိဳမ၀ယ္ခ်င္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ သြားမဲ့အခ်ိန္နီးမွ ဘူတာရံုက စက္ေတြနဲ႕ အေရာင္းေကာင္တာ မွာ ၀ယ္လို႕လဲ ရပါေသးတယ္။အင္တာနက္က ၾကိဳ၀ယ္ရင္ ထိုင္ခံုနံပါတ္ေရြးလို႕ရျပီး သြားခါနီးမွ ကပ္၀ယ္ ရင္ေတာ့ ခံုမဲ့ ေရာင္းတာ မ်ားပါတယ္။ ထိုင္ခံုပံုစံက ရထားသြားရာ လမ္းေၾကာင္းနဲ႕ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရွိသလို ေနာက္ေက်ာေပးထားတာလဲ ရွိပါတယ္။ ထိုင္ခံုနဲ႕ ၾကိဳ၀ယ္တဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးက ေအးေအးေဆးေဆး ထိုင္လို႕ရတာျဖစ္ျပီး မေကာင္းတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ သတ္မွတ္တဲ့ ရထားကိုပဲ စီးရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ တခုခုနဲ႕ ကိုယ့္ဘက္က ေနာက္က်သြားခဲ့ရင္ေတာ့ လက္မွတ္ အဆံုးပါပဲ။ သူတို႕ဘက္ကလဲ အခ်ိန္မွန္ေအာင္ ၾကိဳးစား ပါတယ္။ တခုခုနဲ႕ သူတို႕ဘက္က ေနာက္က်ခဲ့ရင္ေတာ့ ျပန္ေလ်ာ္ေပးတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ထိုင္ခံုမဲ့ စီးတာက ရထားလူမၾကပ္တဲ့ ေန႕ဆိုရင္ အဆင္ေျပေပမဲ့ လူၾကပ္ခဲ့ရင္ေတာ့ မတ္တပ္ရပ္ စီးရတဲ့ဘ၀ျဖစ္သြား ႏိုင္ပါတယ္။ လက္မွတ္ ၀ယ္ရတာ၊ ရထား ပလက္ေဖာင္း ေရြးရတာ စတာေတြက စကၤာပူနဲ႕ ယွဥ္ရင္ စိတ္ရႈပ္ စရာ ေကာင္းေပမဲ့ ျမန္မာျပည္အေနနဲ႕ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ နဲနဲေတာင္ သာတယ္လို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ရထား စီးရတဲ့ လမ္းေၾကာင္းကေတာ့ ျမန္မာျပည္လိုပဲ လယ္ကြင္းျပင္ေတြ၊ ေတာေတာင္ေတြကို ျဖတ္သန္း သြားရတာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ စိမ္းလန္းတဲ့ အရသာ၊ လန္းဆန္းတဲ့ အရသာကို ခံစားရပါတယ္။ ခရီးစဥ္ အတို အရွည္ေပၚမွာ မူတည္ျပီး တခ်ိဳ႕ျမိဳ႕ေတြနဲ႕ ေျပးဆြဲတဲ့ ရထားေတြမွာ စားေသာက္တြဲပါတတ္ပါတယ္။ ျမန္မာ ျပည္ကလိုေတာ့ တြဲေတြေပၚကို ဇာတ္လမ္းေလးေတြ ေျပာရင္း လိုက္ေရာင္းတဲ့ သူေတာ့ မပါဘူးေပါ့။ 
ေနာက္ထပ္ စီးျဖစ္တာကေတာ့ လန္ဒန္ဇုန္အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ ရထားပါပဲ။ ဒီရထားရဲ႕ သေဘာတရားက စကၤာပူက ရထားစနစ္နဲ႕ ပံုစံ တူပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံ က်ယ္တာနဲ႕ အညီ ေျပးဆြဲတဲ့ ရထားလိုင္းေတြ မ်ား သလို ပလက္ေဖာင္းကလဲ မ်ားပါတယ္။ ဘူတာမွာ ကိုယ္စီးရမဲ့ ရထားကို ေသခ်ာၾကည့္ဖို႕ လိုပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ရထားေတြက ကိုယ္ ဆင္းရမဲ့ မွတ္တိုင္မွာ ရပ္ေပမဲ့ တခ်ိဳ႕ရထားေတြက မရပ္တဲ့အတြက္ ေသခ်ာမၾကည့္ရင္ ရထားမွားစီးမိတာမ်ိဳး။ လြဲပါသြားတာမ်ိဳး ၾကံဳရႏိုင္ပါတယ္။  ဒီရထားေတြ စီးရတာကေတာ့ စကၤာပူက ezlink ကဒ္လိုပဲ ဒီမွာလဲ oyster ကဒ္ လို႕ရွိပါတယ္။ ပိုက္ဆံ ၾကိဳထည့္ထားျပီး ကိုယ္သြားတဲ့ ခရီးစဥ္အတိုင္း ေပးရ တဲ့ စနစ္ပါပဲ။ ဘတ္စ္ကားကိုလဲ ဒီကဒ္နဲ႕ပဲ စီးလို႕ရပါတယ္။ လန္ဒန္မွာ ရထားစီးရတာဟာ စကၤာပူမွာ ရထား စီးရသေလာက္ သက္ေတာင့္သက္သာ မရွိတာေတာ့ အမွန္ပဲ။ ဒါေပမဲ့ အခုလို ရုန္းကန္ လႈပ္ရွားရျခင္းဟာလဲ လူပီသျခင္း တမ်ိဳးပဲမွလား။

Ph.D မွ ေပးေသာ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား

ေဒါက္တာဘြဲ႕ဟု ကၽြန္မတို႕ အလြယ္တကူေခၚဆိုေနေသာ Ph.D (Doctor of Philosophy) ကို တိုက္ရိုက္ ဘာသာျပန္ရမည္ ဆိုပါက အေတြးအေခၚ ပညာရွင္ဟု ျပန္ဆိုရေပလိမ့္မည္။ တခု သတိျပဳရမည္မွာ Ph.D  ဆိုေသာ စကားလံုးတြင္ သံုးထားသည့္ Philosophy ဆိုသည္္မွာ မူလ ဂရိ အဓိပၸာယ္ျဖစ္ေသာ အသိဥာဏ္ ပညာရွင္ကိုပါ ရည္ညႊန္းသည္ဆိုသည့္ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ မည္သို႕ ဘာသာျပန္သည္ျဖစ္ေစ PhD ဆိုသည္မွာ လူတေယာက္အား ဆရာမ်ား၏ သင္ၾကားမႈထက္ ေက်ာ္လြန္ျပီး မိမိ၏ ကိုယ္ပိုင္ အစြမ္းအစျဖင့္ ေတြးေခၚ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေစရန္ ေလ့က်င့္ေပးေသာ ကာလ တခုပင္ ျဖစ္သည္။ PhD ေက်ာင္းသား တေယာက္သည္ သူေရြးခ်ယ္ရာ စာတမ္းေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ ရွိသည့္ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာမ်ားကို ကၽြမ္းက်င္ တတ္ေျမာက္ရမည္ဆိုသည္မွာ မည္သူမွ မျငင္းဆိုသည့္ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ သုိ႕ေသာ္ လူအမ်ား သတိမျပဳမိသည့္ အခ်က္ကား PhD သည္ အျခား အရည္အခ်င္းမ်ားစြာကိုလဲ သင္ၾကားေပးသည္ ဆိုသည့္ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ 

ေယဘူယ်အားျဖင့္ PhD ေက်ာင္းသား တေယာက္၏ သီးစစ္တခုတြင္ မပါမျဖစ္ အခန္း ၃ ခု ပါ၀င္ရပါသည္။ ပထမ အခန္းမွာ Introduction ဟု ေခၚဆိုေသာနိဒါန္းပင္ ျဖစ္သည္။နိဒါန္းတြင္ မိမိ ေရြးခ်ယ္ေသာ ေခါင္းစဥ္ ရာဇ၀င္ႏွင့္ ပတ္သတ္ျပီး သမိုင္းေၾကာင္းကို ပထမဆံုး ရွင္းျပရသည္။ထို႕ေနာက္ စာတမ္းေခါင္းစဥ္၏ အဓိပၸာယ္ႏွင့္ ေရြးခ်ယ္ရသည့္ အေၾကာင္းအရင္းကို စာဖတ္သူ နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပရပါသည္။ဤအရည္ အခ်င္းသည္ PhDဘြဲ႕တခုအတြက္သာမက ကၽြန္မတို႕၏ လက္ေတြ႕ဘ၀ ေနရာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ က်င့္သံုးရသည့္ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ သမိုင္းကို သိမွသာ ကၽြန္မတို႕ ဘာဆက္လုပ္မည္ကို ဆံုးျဖတ္ႏိုင္မည္္။ မိမိ ေျဖရွင္းလိုေသာ ျပသာနာတခုႏွင့္ မိမိေရြးခ်ယ္ေသာ နည္းစနစ္ကို အမ်ား နားလည္ လက္ခံ လာေအာင္ စည္းရံုးႏိုင္မွသာလွ်င္ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္။

ဒုတိယ မပါမျဖစ္ အခန္းမွာ Literature Review ဟု ေခၚဆိုေသာ မိမိ ေရြးခ်ယ္ရာ စာတမ္း ေခါင္းစဥ္ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ ေနေသာ လူမ်ား၏ လုပ္ျပီးခဲ့ေသာ အလုပ္မ်ား၊ လက္ရွိအလုပ္မ်ားကို ေလ့လာကာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ သေဘာ တင္ျပရေသာအခန္းျဖစ္သည္။တျခားလူမ်ား ဘာလုပ္ေနသည္ကို ေလ့လာျပီးွ မိမိ ဘာလုပ္သ့င္ သည္၊ ဘာလုပ္ႏိုင္မည္ဆိုသည္ကို ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ေစရန္ ျပင္ဆင္ေပးျခင္းပင္ ျဖစ္ေပသည္။လက္ေ၀ွ႕သမားမွ အစ ႏိုင္ငံေရးသမားအလယ္၊ အႏုပညာသမား အဆံုး မိမိ ျပိဳင္ဘက္ႏွင့္ မိမိ၏ မိတ္ေဆြကို သိထားမွသာ ၾကိဳး၀ိုင္းအတြင္း တက္ညီလက္ညီ ယွဥ္ျပိဳင္ႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါလား။

ေနာက္ဆံုး မပါမျဖစ္ အခန္းမွာမူ Conclusion ဆိုသည့္ နိဂံုးပင္ ျဖစ္ပါသည္။ နိဂံုးဟုဆို၍ အဆံုးသတ္ျခင္းဟု ယူဆပါက မွားပါလိမ့္မည္။ ဤအခန္းတြင္ မိမိလုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ လုပ္ငန္းတခုခ်င္း၏ အေကာင္း၊ အဆိုး အက်ိဳးအျပစ္ကို သံုးသပ္ျခင္း ပါ၀င္ရမည္။ ေနာင္လာေနာင္သားမ်ားအေနျဖင့္ လက္ရွိစာတမ္းကို ဆက္လက္ လုပ္ကိုင္မည္ဆိုပါက မည္သည့္အရာမ်ားတြင္ တိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္၊ မည္သည့္အရာမ်ားကို ျပဳျပင္ႏိုင္မည္ စသည္ျဖင့္ ေနာက္လာ မည့္ လူငယ္မ်ားကို လမ္းေၾကာင္းသည့္ အနာဂတ္ အစီအစဥ္မ်ား ပါ၀င္ ရမည္ ျဖစ္သည္။ မိမိ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားအေပၚ အေျခအေနမွန္ကို အမွန္ အတိုင္း သံုးသပ္ ႏိုင္ျခင္း၊ မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားအတြက္ အနာဂတ္ အစီအစဥ္မ်ားကို ျပင္ဆင္ေပးျခင္း စသည္ျဖင့္ တန္ဖိုးရွိေသာ အရည္အခ်င္းမ်ားစြာကို ေလ့က်င့္ေပးျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

ထိုအခ်က္မ်ား အျပင္ PhD ေက်ာင္းသားမ်ား သင္ယူရေသာ အျခား အရည္အခ်င္းမ်ားစြာလဲ ရွိေသးသည္။ PhD ေက်ာင္းသားတေယာက္သည္ မိမိ လုပ္ေနေသာ စာတမ္းႏွင့္ ပတ္သတ္၍ စာတမ္းငယ္မ်ားစြာကို နည္းပညာဆိုင္ရာ ဂ်ာနယ္မ်ားတြင္ တင္ျပႏိုင္ရန္ ၾကိဳးစားရပါသည္။ထိုသို႕ တင္ျပၾကရာတြင္တၾကိမ္တခါျဖင့္ ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပခြင့္ရသည့္အျဖစ္မွာ ရွိခဲ့သည္ဟုဆိုလွ်င္ အင္မတန္ နည္းပါးေသာ ရာခိုင္ႏႈန္းအနည္းငယ္ သာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ေက်ာင္းသားအမ်ားစုမွာ အျငင္းပယ္ခံရျခင္း၊ ျပင္ဆင္၍ ျပန္လည္တင္ျပေစျခင္း စသည့္ အယ္ဒီတာမ်ား၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို နာခံၾကရပါသည္။အခ်ိဳ႕ေက်ာင္းသားမ်ားမွာ အၾကိမ္ၾကိမ္ အျငင္းပယ္ခံရ သည္၊ အခ်ိဳ႕မွာ တၾကိမ္တခါ ျပန္လည္ျပင္ဆင္၍ တင္ျပျပီးေနာက္ ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပခြင့္ရသည္။  ျငင္းပယ္ ခံရသည္ ဆိုရာတြင္ တရားသျဖင့္ ျငင္းပယ္ျခင္း ခံရသည္ရွိသလို အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ မတရားသျဖင့္  ျငင္းပယ္ခံရ သည္လဲ ရွိတတ္ေပသည္။မည္သို႕ျဖစ္ေစ PhD ေက်ာင္းသား အမ်ားစုမွာ အရွံဳး (သို႕) ျငင္းပယ္မႈကို ခံယူဖူးသူမ်ား ျဖစ္သည္။ထို အရွံဳးကို လက္သင့္ခံကာ ၾကံၾကံခံ ရင္ဆိုင္ႏိုင္သူမ်ား ျဖစ္သည္။

ဤအရည္အခ်င္းမွာ ေလာကၾကီးအတြက္ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္သည့္ အရည္အခ်င္း တခုပင္ မဟုတ္ပါလား။ ဤ အရည္အခ်င္းကို PhD ဘြဲ႕ က ေက်ာင္းသားကိုယ္တိုင္ သင္ယူေနမွန္း မသိလိုက္ရပဲ သင္ၾကားေပးပါသည္။ 

နိဂံုးခ်ဳပ္ရေသာ္ PhD ဆိုသည္မွာ တကၠသိုလ္တြင္ ပညာ ျပန္လည္သင္ၾကားေပးရန္သာ အသံုး၀င္သည့္ နည္းပညာမ်ားကိုသာ သင္ၾကားေပးလိုက္သည့္ ဘြဲ႕တခု မဟုတ္ပါ။ ဘ၀တြင္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္သည့္ ဘ၀ ေနနည္း အႏုပညာမ်ားကိုပါ သင္ၾကားေပးလိုက္ေသာ ဘြဲ႕တခုသာ ျဖစ္ပါသည္။

pymouth သို႕ အလည္တေခါက္

(၁) ခရီးစဥ္ရဲ႕ အစ

plymouth ဟာ လန္ဒန္ႏိုင္ရဲ႕ အေနာက္ေတာင္ အရပ္ မိုင္ ၁၉၀ အကြာမွာ ရွိတဲ့ ပင္လယ္ ဆိပ္ကမ္း ျမိဳ႕ေလး တျမိဳ႕ျဖစ္ပါတယ္။လန္ဒန္ကေန ရထားစီးသြားမယ္ဆိုရင္ ၄ နာရီ ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ စီးသြားရပါ တယ္။ ခရီးစဥ္ တေလွ်ာက္မွာ ျမင္ရတဲ့ ျမင္ကြင္းေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရန္ကုန္ကေန ကၽြန္မရဲ႕ ေမြးရပ္ဇာတိ ျမိဳ႕ေလးဆီ ကို သြားရတဲ့ ရထား လမ္းေဘး ျမင္ကြင္းေတြနဲ႕ သိပ္ေတာ့ မကြာျခားလွပါဘူး။ ၾကား ရထား ဘူတာေလးေတြ ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံု၊ လမ္းေဘးမွာ ရွိတဲ့ လယ္ကြင္းေတြ၊ လယ္ကြင္းထဲမွာ ရွိတဲ့ ေတာင္သူေတြရဲ႕ အိမ္ယာေတြ၊ ဒါေတြဟာ ျမန္မာျပည္ကို လြမ္းဆြတ္ သတိရေစပါတယ္။ တခုေတာ့ ရွိတာေပါ့၊ ဒီမွာ ရွိတဲ့ ေတာင္သူေတြရဲ႕ အိမ္ယာေတြက အခုိင္အမာ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ တိုက္တာ အေဆာက္အအံုေတြ ျဖစ္ျပီး ျမန္မာျပည္ ရထား လမ္းေဘးက ေတာင္သူေတြရဲ႕ အိမ္ယာကေတာ့ တဲငယ္ေလး ေတြ ျဖစ္ေနတာပါပဲ။

ျမန္မာျပည္ ေတာင္သူေတြရဲ႕ ဘ၀ကို ဒီက ေတာင္သူေတြရဲ႕ ဘ၀လို ျမွင့္တင္ေစခ်င္တဲ့ ဆႏၵရွိေပမဲ့ ကၽြန္မ အတြက္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ ရထားလမ္းေဘးက တဲအိမ္ေလးေတြ၊ တခါတခါ တဲအိမ္အျပင္ဘက္ကေန ရထားစီး ခရီးသည္ေတြကို လက္လွမ္းျပတတ္တဲ့ ကေလးငယ္ေလးေတြဟာ လြမ္းစရာတခုလိုပါပဲ။ 

ေနာက္ ရထားေတြမွာ မုန္႕လိုက္ေရာင္းတဲ့ ေစ်းသည္ေတြနဲ႕ သူတို႕ရဲ႕ ေစ်းေရာင္းဟန္ပန္ေလးေတြ.. အားလံုးဟာ ရထားခရီးစဥ္ကို ပိုမို အသက္၀င္ ေပ်ာ္ရႊင္ေစပါတယ္။

plymouth (credit to google)

(၂) သမိုင္း ရွိတဲ့ ျမိဳ႕

plymoth ဟာ လန္ဒန္ကေန ၄ နာရီ ခရီး အကြာအေ၀းမွာ ရွိတယ္ဆိုေပမဲ့ သူ႕ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႕ ေနတဲ့ ျမိဳ႕တျမိဳ႕ျဖစ္ပါတယ္။ပင္လယ္နားနီးတဲ့ ျမိဳ႕ပီပီ ရာသီဥတုက စိုစြတ္ပါတယ္။ ကၽြန္မေနခဲ့တဲ့ ၉ ရက္ အတြင္း ေန႕စဥ္ရက္ဆက္ ဆိုသလို မိုးေစြေနပါတယ္။မိုးက ၀ုန္းဒိုင္းရြာလိုက္တာမ်ိဳး မဟုတ္ပဲ ေစြေနတာ ဆိုေတာ့ သြားရလာရတာ နဲနဲေတာ့ ဒုကၡေရာက္ေစပါတယ္။ 

plymouth ဟာေၾကးေခတ္၊ သံေခတ္ကာလ ကတဲက ရွိခဲ့တဲ့ ျမိဳ႕ပီပီ သမိုင္းေၾကာင္း ခိုင္မာတဲ့ ျမိဳ႕လို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။၁၉၆၀ ကာလမ်ားမွာ plymouth သား အေယာက္ ၁၀၀ ခန္႕ဟာ သူတို႕ရဲ႕ ဘာသာေရး ယံုၾကည္မႈကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ဖို႕ plymouth ကို စြန္႕ခြာျပီး Mayflower သေဘၤာနဲ႕ ေနရာသစ္ကို ရွာေဖြရန္ ထြက္ခြာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီသေဘၤာၾကီးေပၚမွာ ကေလးငယ္ေတြ၊ လူၾကီးေတြနဲ႕ သူတို႕အတြက္ စားနပ္ရိကၡာျဖစ္တဲ့ ၾကက္၊ဘဲေတြကိုပါ အျပည့္တင္ေဆာင္ျပီး ပင္လယ္ျပင္ကို ထြက္ခြာခဲ့ၾကပါတယ္။  ပင္လယ္မွာ ဒုကၡေပါင္းမ်ားစြာကို ၾကံ႕ၾကံ႕ခံျပီးေနာက္ ယေန႕ေျမာက္ အေမရိကန္မွာ ရွိတဲ့ plymouth colony ျဖစ္လာမဲ့ ျမိဳ႕ေလးဆီကို ေရာက္ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ မူလ အဖြဲ႕၀င္ ၁၀၀ အနက္ အေယာက္ ၅၃ ဦးသာ အသက္ရွင္ က်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဘာသာေရး အတြက္ နယ္ေျမသစ္ကို ရွာေဖြခဲ့သူမ်ား ျဖစ္တဲ့ အတြက္ သူတို႕ကို Pilgrim လို႕ ေခၚပါတယ္။ Pilgrim ေတြဟာ နယ္ေျမသစ္ကို စြန္႕စား ရွာေဖြရင္း အသက္ေပး ခဲ့ရတဲ့ လူေတြကို ေက်းဇူးတင္ေသာအားျဖင့္ မိသားစု အတူတကြ ၀ိုင္းဖြဲ႕စားေသာက္ရင္း ေက်းဇူးေတာ္ကို ေအာက္ေမ့ခဲ့့ၾကပါတယ္။ ဒါဟာ ဒီေန႕ အေမရိကန္ရဲ႕ Thanksgiving ပြဲေတာ္ ျဖစ္လာတဲ့ နိဒါန္း အစပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

(၃) အဂၤလိပ္ လူမ်ိဳးမ်ား အေပၚ သေဘာထား

ကၽြန္မ ေလ့လာၾကည့္ရသေလာက္ plymouth သားေတြဟာ အဂၤလိပ္ လူမ်ိဳးေတြကို သိပ္မႏွစ္ျမိဳ႕ၾကပါဘူး။ သူတို႕ဟာ ေကာ့ခ်္ လူမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေၾကာင္းကို လွစ္ဟျပတတ္ပါတယ္။ ကၽြန္မတို႕ကို လိုက္ပို႕တဲ့ တိုးရစ္ဂိုက္က ေကာ့ခ်္ လူမ်ိဳး တေယာက္ျဖစ္ျပီး တခုခုကို ေျပာတိုင္း အဂၤလန္နဲ႕ သူတို႕ အၾကား.. စသျဖင့္ အဂၤလန္ကို သီးျခားႏိုင္ငံတခု အျဖစ္ ေခၚေ၀ၚ သုန္းႏႈန္းပါတယ္။ ေနာက္ အဂၤလိပ္ ဘုရင္ေတြကို သူတို႕ မႏွစ္ျမိဳ႕ဘူးဆိုတာကိုလဲ သိသိသာသာပဲ ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။
အဂၤလိပ္ ျပည္တြင္းစစ္ကာလမွာ plymouth ေတြဟာ အဂၤလိပ္ မင္းဘုရင္ေတြကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဆန္႕က်င္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ခ်ားလ္ ဘုရင္ လက္ထက္ plymoth မွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ျဗိတိသွ်ခံတပ္ၾကီးရဲ႕ အေျမာက္ေတြဟာ ပင္လယ္ျပင္ဘက္ကိုသာ မက plymouth ျမိဳ႕တြင္းကိုပါ ခ်ိန္ရြယ္ထားခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာဆိုရင္ plymouth သားေတြနဲ႕ အဂၤလိပ္ ဘုရင္ကို မဆန္႕က်င္ေစဖို႕ ျခိမ္းေျခာက္ထားတာလို႕ ဆိုပါတယ္။ 

(၄) plymouth sound

plymouth sound ဟာ plymoth ရဲ႕ ျပယုဒ္ တခုလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သေဘၤာစီးျပီး ဒီ plymouth sound တေလွ်ာက္ ေလညွင္းခံ ထြက္မယ္ဆိုရင္ ၁ နာရီ ခရီးကို ယူေက ေပါင္ 6.5 ေလာက္ပဲ ေပးရပါတယ္။ Devon နဲ႕ Cornish ကမ္းရိုးတန္းတေလွ်ာက္ကို လွမ္းျမင္ရတဲ့ ပင္လယ္ခရီးစဥ္ဟာ ေပ်ာ္စရာေကာင္းသလို ဗဟုသုတလဲ ရေစပါတယ္။ ကားမူးတတ္တဲ့ ကၽြန္မဟာ ပင္လယ္ လွိဳင္းက်ေတာ့ မမူးျပန္ပါဘူး။ ျငိမ္ျငိမ္ သက္သက္ေလး ထိုင္ျပီး ပင္လယ္ကို ေငးၾကည့္ရတဲ့ အရသာ၊ ေနာက္ ေခါင္းေပၚမွာ ပ်ံ၀ဲေနတဲ့ ဇင္ေယာ္ ငွက္ေလးေတြဟာ ကၽြန္မအတြက္ေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ မရိုးႏိုင္တဲ့ ပန္းခ်ီကား တခ်ပ္လိုပါပဲ။ ဒီသေဘၤာေပၚ ကေန plymouth hoe ကို လွမ္းျမင္ရပါတယ္။  plymouth hoe ဟာ ပင္လယ္ဘက္ကို မ်က္ႏွာမူထားတဲ့ plymouth ျမိဳ႕ရဲ႕ ပင္လယ္ကမ္းေျခပါ။ပင္လယ္ျပင္ကေန မီးျပတိုက္ အနီၾကီးကို လွမ္းျမင္ရေတာ့ တခုခုကို လြမ္းေဆြးမိသလို ခံစားခ်က္မ်ိဳး ျဖစ္ေစတဲ့ ေနရာပါပဲ။ (ဒီေအာက္က ပံုကို google က ယူပါတယ္)။

plymouth hoe, credit to google

ေနာက္ထပ္ စိတ္ထဲမွာ အမွတ္တရျဖစ္ေစတာက ၁၆၆၀ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ျဗိတိသွ် ခံတပ္ၾကီးပါ။plymouth ရဲ႕ စစ္ေရး အရ အေရးပါမႈကို လွစ္ဟျပေစသလို ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ ကၽြန္မတို႕ အာရွသားေတြ ျဗိတိသွ်ရဲ႕ လက္ေအာက္ကို ဘာေၾကာင့္က်ဆံုးခဲ့ရသလဲဆိုတာရဲ႕ အေျဖလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ အခ်ိန္ ကၽြန္မတို႕ ႏိုင္ငံမွာ အခုလို ခိုင္မာတဲ့ ခံတပ္မေျပာနဲ႕ မင္းအခ်င္းခ်င္း တိုက္ရင္းခိုက္ရင္း နယ္ေျမလုေန ၾကဆဲပဲ ထင္ပါတယ္။

(royal citadal, plymouth, credit to google)

(၅) ခရီးစဥ္ရဲ႕ အဆံုး
plymouth ဟာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံရဲ႕ တိုးရစ္ ဆြဲေဆာင္မႈ အေကာင္းဆံုးေနရာေတြထဲမွာ တခုအပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမွာ လည္ပတ္မယ္ဆိုရင္ လည္ပတ္စရာေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနေသးေပမဲ့လဲ အခ်ိန္တန္ အိမ္ျပန္ဖို႕ စက္တင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႕မွာေတာ့ သမိုင္းေၾကာင္းအရ၊စစ္ေရးအရ အေရးပါတဲ့ ျမိဳ႕ေလးကို ႏႈတ္ဆက္ခဲ့ရပါေတာ့တယ္။

စကၤာပူ မွတ္စု-၃

စကၤာပူ မွတ္စု - ၁

စကၤာပူ မွတ္စု - ၂

(၄) သုညဘ၀မွသည္ အာရွက်ား သို႕ 

၁၉၆၅ ခုႏွစ္ဟာ စကၤာပူ ႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရတဲ့ ႏွစ္ျဖစ္သလို စီးပြားေရးအားျဖင့္ သုညဘ၀ကို ဆင္းသြား တယ္လို႕ လဲ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လီကြမ္းယူ ဦးေဆာင္တဲ့ ပီေအပီ ပါတီဟာ စကၤာပူ ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး ကို တတိယ ကမၻာကေန ပထမကမၻာကို ေရာက္ေအာင္ ကူးေျပာင္း ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

(၄-၁) ဆြမ္ဇာလန္ ႏိုင္ငံအဆင့္ ဆီသို႕ (Swiss Standard of Living)

၁၉၆၁ ခုႏွစ္မွာ  စကၤာပူ စီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈ ေကာင္စီ Economic Development Board (EDB) ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့ျပီး စကၤာပူ ႏိုင္ငံရဲ႕ စက္မႈ လုပ္ငန္း တိုးတက္ေရး အတြက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ပါတယ္။ အေစာပိုင္း ကာလ ၁၉၇၀ႏွစ္လယ္မ်ားမွာေတာ့ စကၤာပူရဲ႕ စီးပြားေရးဟာ အလုပ္သမားဗဟိုျပဳ စီးပြားေရးပံုစံ ျဖစ္ပါတယ္။စကၤာပူ အစိုးရရဲ႕ စည္းစနစ္ က်နမႈ၊ လာဘ္စားမႈကင္းတဲ့ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းနဲ႕ လုပ္ခနည္း ေပၚလစီတို႕ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခား ပုဂၢလိက ကုမၸဏီေတြဟာ စကၤာပူႏိုင္ငံအတြင္းကို အလံုးအရင္းနဲ႕ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ စကၤာပူႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈကို အကူအညီ အမ်ားၾကီး ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။
၁၉၇၉ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ပီေအပီအစိုးရဟာ လုပ္ခနည္း ေပၚလစီအစား စီးပြားေရး ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈနဲ႕ နည္းပညာ  လုပ္ငန္းေတြကို ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္လာပါတယ္။အထူးသျဖင့္ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ မွာေတာ့ ကြန္ျပဴတာနဲ႕ ကြန္ျပဴတာဆိုင္ရာ နည္းပညာလုပ္ငန္းမ်ားကို အထူးစီမံကိန္းနဲ႕ တိုးတက္ေအာင္ စီမံ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၄မွာ ပီေအပီ အစိုးရဟာ စကၤာပူႏိုင္ငံကို ဆြမ္ဇာလန္ ႏိုင္ငံရဲ႕ အေန အထားသို႕ ေရာက္ေအာင္ ပို႕ေပးမယ္လို႕ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၅-၈၆ စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ကို ၾကံဳရျပီးတဲ့ ေနာက္မွာေတာ့ စကၤာပူအစိုးရဟာ ကုန္ထုတ္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား၊ ဘဏာေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အၾကား ကူးလူး ဆက္ဆံမႈ လုပ္ငန္းေတြ အေပၚမွာ အားစိုက္ ေဆာင္ရြက္လာ ေစခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ကာလမ်ားမွာေတာ့ စကၤာပူ ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး ပံုစံဟာ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား အျပင္ ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားအေပၚမွာ ဦးစားေပး လာခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ နည္းဗ်ဴဟာက် စီးပြားေရးပံုစံ (Strategic Economic Plan)ကို ခ်မွတ္ျပီး ႏိုင္ငံတကာ ပို႕ကုန္လုပ္ငန္းမွာ ယွဥ္ျပိဳင္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ ပညာေရးနဲ႕လူ႕အရင္းအျမစ္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို အားစိုက္ ေဆာင္ရြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားကို ပံ့ပိုးေပးသည့္အျပင္ Operational Headquarters (OHQ) program ကို ခ်မွတ္ျပီး ကုမၸဏီမ်ားကို စကၤာပူႏိုင္ငံမွာ ဗဟိုဌာန ထားရွိၾကဖို႕ တိုက္တြန္း ပံ့ပိုးေပးခဲ့ပါတယ္။ အႏုပညာဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ား၊ ေဖ်ာ္ေျဖမႈလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ မီဒီယာ လုပ္ငန္းမ်ားကိုပါ ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္လာၾကပါတယ္။ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းအဆင့္ကေန innovation-driven လုပ္ငန္းမ်ား အဆင့္ကို တိုးျမွင့္လာခဲ့ပါတယ္။ စကၤာပူ၊ ဂ်ိဳေဟာနဲ႕ အင္ဒိုနီးရွားတို႕ ပူးေပါင္းျပီး  ဘာတန္ ကၽြန္း ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႕ စကၤာပူက ဦးေဆာင္ စည္းရံုးခဲ့ပါတယ္။ အခု ပရိုဂရမ္ေၾကာင့္ စကၤာပူဟာ လုပ္ခနည္း အလုပ္သမားေတြကို အသံုးခ်ခြင့္ ရျပီး သူ႕ရဲ႕ စက္မႈလုပ္ငန္း ဖြံ႕ျဖိဳးမႈကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ခဲ့ပါ တယ္။
၁၉၉၆-၉၇ မွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ အာဆီယမ္ စီးပြားေရး ပ်က္ကပ္ဟာ စကၤာပူႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ မႈကို ယာယီသာ အဟန္႕အတား ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ စကၤာပူႏိုင္ငံ၏ စက္မႈလုပ္ငန္း ဖြံ႕ျဖိဳးမႈကို အဓိကအတား အဆီး ျဖစ္ေစတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ လုပ္ခ လစာေတြ ျမင့္တက္လာျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျပသာနာကို ေျဖရွင္း ႏိုင္ဖုိ႕ အတြက္ စကၤာပူ အစိုးရဟာ အေထြေထြ ကုန္က်စရိတ္ေတြကို ေလ်ာ့ခ်ဖို႕ ၾကိဳးစားျခင္း၊ ကုန္ထုတ္မႈ စြမ္းရည္ ျမွင့္တင္ႏိုင္ဖုိ႕ ၾကိဳးစားျခင္းမ်ားျဖင့္ လုပ္ခ လစာေတြ ျမင့္တက္လာျခင္းကို ထိန္းဖို႕ ၾကိဳးစားခဲ့ပါ တယ္။ စကၤာပူ ေငြေၾကးမာလာျခင္းဟာလဲ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႕ စကၤာပူ ႏိုင္ငံက ထြက္ခြာလာဖို႕ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါကိုေတာ့ အစိုးရဟာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ မ်ားတဲ့ ကုမၸဏီေတြကို ဦးစားေပးျခင္းျဖင့္ ေျဖရွင္းေပးခဲ့ပါတယ္။၂၀၀၁ ခုႏွစ္မွာျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ dot.com ရဲ႕ ျပိဳလဲျခင္း၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ စက္တင္ဘာ ၁၁ အေရးအခင္းတို႕က စကၤာပူႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးကို ပိုမိုဂယက္ ရိုက္ေစခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာေတာ့ စကၤာပူ အစိုးရက ကမၻာ့စီးပြားေရးမွာ အခ်က္အခ်ာက်ေသာ ႏိုင္ငံ (Global City) အျဖစ္ကို ကူးေျပာင္းမယ္လို႕ ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့ပါတယ္။
(၄-၂) ကမၻာ့စီးပြားေရး ဗဟို ႏိုင္ငံ (Global City) ဆီသို႕

(၅) ဖြံ႕ျဖိဳးတုိးတက္မႈမ်ားႏွင့္ စကၤာပူ ႏိုင္ငံေရး

စကၤာပူ ႏိုင္ငံ၏ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈရဲ႕ အဓိက အေၾကာင္းဟာ ႏိုင္ငံေရး တည္ျငိမ္မႈေၾကာင့္လို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ မေလးရွား ႏိုင္ငံက ခြဲထြက္လာခ်ိန္ကစလို႕ စကၤာပူ ႏိုင္ငံေရးကို PAP (People's Action Party)က ဦးေဆာင္ ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ PAP အစိုးရရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး အုပ္ခ်ဳပ္မႈဟာ ဒီမိုကေရစီ စံႏႈန္းေတြထက္ ႏိုင္ငံေရး တည္ျငိမ္မႈကို ဦးစားေပးခဲ့တဲ့ အစိုးရအျဖစ္ လူသိမ်ားပါတယ္။ စကၤာပူႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရခ်ိန္ကစလို႕ ၄ ႏွစ္ တၾကိမ္ (သို႕) ၅ ႏွစ္တၾကိမ္ က်င္းပခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ တိုင္းမွာ PAP (People's Action Party) ပါတီဟာ အမတ္ေနရာ အမ်ားစုနဲ႕ အျမဲ အႏိုင္ရခဲ့ ပါတယ္။ အဲဒီလို အႏိုင္ရမႈေတြေၾကာင့္လဲ PAP ပါတီဟာ ႏိုင္ငံေရး ေပၚလစီေတြကို စဥ္ဆက္မျပတ္ က်င့္သံုးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါမို႕လဲ စီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈေတြကို PAP ပါတီဟာ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ရာစုႏွစ္ ၂ ခု အတြင္းမွာ စကၤာပူႏိုင္ငံဟာ ႏိုင္ငံ တကာက အသိအမွတ္ျပဳရေလာက္ေအာင္ စီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာခဲပါ့တယ္။ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ျဖစ္တဲ့ အိမ္ယာ၊ ပညာေရးႏွင့္ က်န္းမာေရး ကိစၥေတြမွာ ျပည္သူအမ်ားစု ေက်နပ္္ေအာင္ PAP အစိုးရ ဟာ စြမ္းေဆာင္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြနဲ႕ ေရတို ေရရွည္ စီမံကိန္းေတြကို ခ်မွတ္ ရာမွာ PAP အစိုးရဟာ မွန္မွန္ကန္ကန္ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ခဲ့မႈေတြဟာ PAP ပါတီဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈ ေတြကို ရရွိေစျခင္း အေၾကာင္းရင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အင္အားေကာင္းတဲ့ အတိုက္အခံ ပါတီ မရွိျခင္း ဟာလဲ PAP ပါတီ ေအာင္ျမင္ရတဲ့ တေၾကာင္းျဖစ္ပါလိမ့္မယ္္။

(၆) ႏိုင္ငံေရး လွည့္ကြက္မ်ားနဲ႕ PAP

PAP ပါတီဟာ ႏိုင္ငံေရးကို လႊမ္းမိုးထိန္းသိမ္းႏိုင္ဖို႕ အစီအစဥ္မ်ားကို ေသခ်ာခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၆၀ ဇူလိုင္လ ၁ ရက္ေန႕မွာ လူထုပါတီလို႕ အမည္ရတဲ့ The People’s Association (PA) အသင္းကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီအသင္းဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ ၾကားထဲမွာ လူမ်ိဳးေရး ညီညႊတ္မႈနဲ႕ ရပ္ကြက္ေဒသေတြ ဖြ႔ံျဖိဳး တိုးတက္မႈကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႕လို႕ အမည္ခံခဲ့ေပမဲ့ ဒီအသင္းဟာ PAP အစိုးရရဲ႕ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံ အသင္းတခုဆိုတာ သိသာထင္ရွားေနပါတယ္။ 

၁၉၈၁ ေရြးေကာက္ပြဲ မွာေတာ့ PAP ပါတီဟာ ပထမဆံုး အမတ္ေနရာ ၁ ေနရာကို အလုပ္သမားပါတီက J.B. Jeyaretnam ဆီမွာ လက္လႊတ္ဆံုးရွံံဳးခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၈၄ မွာ ေရြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ အလုပ္သမားပါတီ က အမတ္ တေနရာနဲ႕ စကၤာပူ ဒီမိုကေရစီပါတီက အမတ္ တေနရာကို အႏိုင္ရခဲ့ပါတယ္။အဲ့ဒီေနာက္ ၁၉၉၆ မွာေတာ့ အမတ္ ၄ ေနရာ အထိ လက္လႊတ္ခဲ့ရျပီး ၂၀၁၁ ေရြးေကာက္ပြဲဟာေတာ့ PAP ပါတီရဲ႕ သမိုင္း ေၾကာင္းအတြက္ အမည္းစက္တြင္ ေစတဲ့ ႏွစ္လို႕ ဆိုရေလာက္ေအာင္ မဲအနဲငယ္နဲ႕သာ အႏိုင္ရခဲ့ပါတယ္။

အမတ္ေနရာ ၆ ေနရာကို အတိုက္အခံ ပါတီေတြဆီကို လက္လႊတ္ဆံုးရွံဳးခဲ့ရပါတယ္။ 

ဒီေရြးေကာက္ပြဲေတြရဲ႕ ရလဒ္ဟာ PAP ပါတီရဲ႕ အေျခအေနကို မီးေမာင္းထိုးျပသလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ PAP ပါတီဟာ ဟိုးတခ်ိန္ကလို လူၾကိဳက္မမ်ားလာေတာ့ဘူးဆိုတာ သိသာထင္ရွားေစတဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြ ဘာလို႕ ျဖစ္ရသလဲ။ ဒီအခ်က္ေတြကို ေလ့လာၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားစြာကို ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ပထမဆံုး အခ်က္ကေတာ့ PAP ပါတီဟာသူရဲ႕ေအာင္ျမင္ တိုးတက္မႈကို သူကိုယ္တုိင္ မႏိုင္ေတာ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခက္အခဲ အၾကပ္အတည္းမ်ားစြာကို ေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့တဲ့ PAP အစိုးရအေပၚမွာ ျပည္သူေတြက ပိုလို႕ ပိုလို႕ ေမွ်ာ္လင့္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကို PAP အစိုးရအေနနဲ႕ ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႕ ခက္ခဲ လာပါတယ္။ ဒုတိယ အခ်က္ကေတာ့ ေခတ္ပညာတတ္ လူလတ္တန္းစားလူငယ္ေတြ ပိုမို မ်ားျပားလာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလူငယ္ေတြဟာ ေခတ္ပညာတတ္ေတြ ျဖစ္တာနဲ႕အညီ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႕ ဒီမိုကေရစီ သေဘာ တရားမ်ားကို ပိုလို႕ ေတာင္းဆို သိျမင္လာၾကပါတယ္။ တတိယအခ်က္ကေတာ့ PAP အစိုးရရဲ႕ အမွား မကင္းေသာ ေပၚလစီ အခ်ိဳ႕ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားသား အမ်ားအျပား ႏိုင္ငံ တြင္း ၀င္ေရာက္လာျခင္းကို ျပည္သူအမ်ားစုက မေက်မနပ္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ 

PAP ပါတီဟာ စကၤာပူ ႏိုင္ငံေရးကို ဆက္လက္ လႊမ္းမိုးထားႏိုင္ဖို႕နဲ႕  ျပည္သူေတြ အစိုးရအေပၚ ေက်နပ္ လာေစဖို႕ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ေပၚလစီ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ခ်မွတ္ က်င့္သံုးလာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္မွာ ျပည္သူေတြ ဆီရဲ႕ အသံကို နားေထာင္ႏိုင္ဖို႕  Public Feedback Unit ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါတယ္။ (ဆက္ရန္)

စကၤာပူ မွတ္စု-၂

စကၤာပူ မွတ္စု -၁

(၃) စကၤာပူ ဘာလဲ၊ ဘယ္လဲ

၁၉၄၅ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း (ဒုတိယကမၻာစစ္ အျပီး) စကၤာပူဟာ အဂၤလိပ္အစိုးရရဲ႕ ကိုလိုနီ ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ လွ်ပ္စစ္စနစ္ႏွင့္ ေရေပးေ၀ေရး စနစ္အပါအ၀င္ စနစ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဟာ စစ္ကာလအတြင္း ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံခဲ့ၾကရပါတယ္။ စစ္ၾကီးရဲ႕ စစ္ျပီးကာလ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ အစာ ေရစာ ရွားပါးျခင္း၊ ေရာဂါ ထူပြားျခင္းတို႕ကို  စကၤာပူ ႏိုင္ငံသားေတြ ခံစားခဲ့ရပါတယ္။ အခုလို စစ္တြင္း ကာလနဲ႕ စစ္ျပီးကာလရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးကို ခံစားလာရတဲ့ စကၤာပူႏိုင္ငံသားေတြဟာ အဂၤလိပ္အစိုးရရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အေပၚ သံသယ ၀င္လာၾကပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ လြတ္လပ္ေရးကို လိုလားတဲ့ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ ဆႏၵျပမႈေတြ လဲ မၾကာခဏ ျဖစ္ေပၚလာၾကပါတယ္။ 

ျဗိတိသွ် အစိုးရ အေနနဲ႕ကလဲ စကၤာပူ နဲ႕ မလယာ ေဒသေတြကို လြတ္လပ္ခြင့္ေပးရေတာ့မယ္ဆိုတာကို ၾကိဳျမင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္မွာ Straits Settlements ကို ျဖိဳခြဲျပီး Straits Settlements အတြင္း ျပည္နယ္ ၂ ခုနဲ႕ မေလး ျပည္နယ္မ်ားကို ေပါင္းစည္းျပီး မလယာ ျပည္ေထာင္စုကို ဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့ပါတယ္။ (စကၤာပူ မွတ္စု-၁ စာပိုဒ္ ၂ ကို ကိုးကားရန္)။ 

စကၤာပူႏိုင္ငံကို အဂၤလိပ္အစိုးရရဲ႕ ကိုလိုနီ ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ဆက္လက္ထားရွိခဲ့ေပမဲ့ (အဂၤလိပ္ အစိုးရက ေရြးခ်ယ္ ခန္႕အပ္ေသာ) အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးတေယာက္ ထားရွိျပီး ႏိုင္ငံတြင္း ျပသာနာမ်ားကို ကိုယ္ပိုင္ ဆံုးျဖတ္ခြင့္ ေပးခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လမွာေတာ့ သီးသန္႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႕ ႏွင့္ ဥပေဒ အၾကံေပး အဖြဲ႕တို႕ကို ဖြဲ႕စည္းျပီးေနာက္ ဥပေဒ အၾကံေပး အဖြဲ႕အတြက္ အမတ္မ်ားကို ျပည္သူမ်ားက ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ႏိုင္သည္ဟု ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ဥပေဒ အၾကံေပး အဖြဲ႕အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၄ ရက္မွာ က်င္းပ ေပးခဲ့ပါတယ္။ 

 ဥပေဒ အၾကံေပး အဖြဲ႕မွာ အမတ္ ၂၂ ဦးပါရွိျပီး ၁၃ ေနရာကို ျဗိတိသွ်အစိုးရက ေရြးခ်ယ္ ခန္႕အပ္ျပီး၊ ၃ ေနရာကိုေတာ့ စီးပြားေရး ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္း ၃ ခုက ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။ 

က်န္ ၆ ေနရာကိုသာ အမတ္ေလာင္းမ်ားက ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ျပိဳင္ႏိုင္ျပီး ျပည္သူမ်ားက မဲေပး ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾက ပါတယ္။ ၃ ေနရာကို စကၤာပူ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ပါတီ (singapore Progressive Party) က ရရွိခဲ့ျပီး က်န္ ၃ ေနရာကို သီးသန္႕၀င္ေရာက္ ယွဥ္ျပိဳင္သူ အမတ္မ်ားက ရရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကို ျပည္သူ အမ်ားစုက မႏွစ္သက္ခဲ့ၾကပါဘူး။ မဲေပးႏိုင္ခြင့္ ရွိသူ လူဦးေရရဲ႕ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကသာ ၀င္ေရာက္ မဲေပးခဲ့ ၾကပါတယ္။ 

၁၉၅၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့  ဥပေဒ အၾကံေပး အဖြဲ႕အတြက္ ဒုတိယအၾကိမ္ေျမာက္ ေရြးေကာက္ပြဲကိုက်င္းပေပးခဲ့ ပါတယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ အမတ္ေနရာ ၉ ေနရာထိ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ျပိဳင္ခြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ စကၤာပူ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ပါတီ (singapore Progressive Party)က ၆ ေနရာ အႏိုင္ရခဲ့ပါတယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲ ေၾကာင့္ စကၤာပူႏိုင္ငံသားေတြဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွာ ေျပာေရးဆိုခြင့္ အနည္းငယ္ ရရွိလာေပမဲ့ အဂၤလိပ္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈက အားသာေနဆဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ မလယာ ျပည္နယ္ အတြင္းရွိ ကြန္ျမဴနစ္ေတြရဲ႕ ထၾကြပုန္ကန္မႈကလဲ အားေကာင္းလာပါတယ္။ အဂၤလိပ္အစိုးရဟာ ကြန္ျမဴနစ္ေတြကို အျပင္းအထန္ ႏွိမ္နင္းျပီးေနာက္ စကၤာပူႏိုင္ငံကို အကန္႕အသတ္မ်ားနဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ေပးဖို႕ ဆံုးျဖတ္လုိက္ပါ တယ္။

၁၉၅၅ မွာ ဥပေဒအၾကံေပးအဖြဲ႕ အသစ္ကို ေျပာင္းလဲ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႕မွာ အမတ္ ၃၂ ဦး ပါရွိမွာ ျဖစ္ျပီး ၂၅ ေနရာကို ျပည္သူမ်ားက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အႏိုင္ရပါတီရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ ကို တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႕ ေရြးခ်ယ္မွာ ျဖစ္ျပီး အဖြဲ႕၀င္ အမတ္မ်ားကို ပါလီမာန္စနစ္နဲ႕ ေရြးခ်ယ္ျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႕ (cabinet) အျဖစ္ ခန္႕အပ္ခြင့္ ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္အစိုးရအေနနဲ႕ လံုျခံဳေရးနဲ႕ သံတမာန္ေရးရာမ်ားကိုဆဲ ထိန္းခ်ဳပ္ထားဆဲဆိုေပမဲ့ ၁၉၅၅ မွာ က်င္းပတဲ့ ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ ယခင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြနဲ႕ စာရင္ တရားမွ်တတယ္လို႕ အမ်ားက လက္ခံလာခဲ့ၾကပါတယ္။ စကၤာပူ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ပါတီ (singapore Progressive Party)က ၄ ေနရာသာ အႏိုင္ရခဲ့ျပီး၊ အလုပ္သမား ပါတီ (Labour Front) က ၁၀ ေနရာ အႏိုင္ရခဲ့ကာ၊ မေလးရွား တရုတ္အဖြဲ႕  UMNO-MCA က ၃ ေနရာ အသီးသီး အႏိုင္ရခဲ့ပါတယ္။ အသစ္ ပါတီ တခုျဖစ္တဲ့  People's Action Party (PAP) က ၃ ေနရာ အႏိုင္ရ ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ မဲအမ်ားဆံုး အႏိုင္ရခဲ့တဲ့ အလုပ္သမား ပါတီ (Labour Front) ဟာ မေလးရွား တရုတ္အဖြဲ႕ႏွင့္ ပူးေပါင္းျပီး အစိုးရ ဖြဲ႕ခဲ့ၾကပါတယ္။

၁၉၅၅ မွာ အာဏာရလာတဲ့ အလုပ္သမားပါတီ ေခါင္းေဆာင္ David Marshell ဟာ မတည္ျငိမ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရး ကို ရင္ဆိုင္ခဲ့ရပါတယ္။ ျဗိတိသွ် အစိုးရရဲ႕ ပံ့ပိုးကူညီမႈကို မရခဲ့သလို အျခား ပါတီမ်ားရဲ႕ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈကိုလဲ မရခဲ့ပါဘူး။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ မျငိမ္မသက္မႈမ်ား၊ ဆႏၵျပမႈမ်ားကို ရင္ဆိုင္ခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ေမလမွာ Hock Lee bus ကုမၸဏီနဲ႕ တရုတ္ေက်ာင္းသားအခ်ိဳ႕ ပူးေပါင္းျပီး အလုပ္သမားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးအတြက္ ေတာင္းဆိုဆႏၵျပခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအေရးအခင္းကို အစိုးရက အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းရာမွာ ေက်ာင္းသား ၄ ေယာက္ ေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္။ ျပည္သူေတြရဲ႕ မေက်နပ္မႈက တေန႕တျခား တိုးပြားလာျပီး ၁၉၅၆ မွာ တရုတ္ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ဆႏၵျပမႈ ထပ္မံ ျဖစ္ပြားခဲ့ရာကစလို႕ အစိုးရနဲ႕ ျပည္သူေတြရဲ႕ ၾကားမွာ မေက်နပ္မႈေတြ တိုးပြားလာပါတယ္။ ဒီအေရးအခင္းေတြကို လႈံ႕ေဆာ္ေပးခဲ့တာဟာ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႕ အမ်ားက လက္ခံ ယံုၾကည္ခဲ့ၾကပါတယ္။

၁၉၅၆ ဧျပီလမွာ  David Marshell ဟာ ကိုယ္ပိုင္ လြတ္လပ္ေရး ရဖို႕အတြက္ အဂၤလန္ႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ အေရးဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စကၤာပူႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းေရး မျငိမ္သက္မႈေၾကာင့္ စီးပြားေရး ထိခုိက္လာတာကို မထိန္းသိမ္းႏိုင္တဲ့ David Marshell အစိုးရကို မယံုၾကည္တဲ့ အဂၤလိပ္အစိုးရဟာ လြတ္လပ္ေရးေပးဖို႕ ျငင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ အေရးဆိုမႈ မေအာင္ျမင္တဲ့ David Marshellဟာ အဂၤလန္ အျပန္ ခရီးစဥ္မွာ လက္ရွိ ရာထူးကေန ႏႈတ္ထြက္ခဲ့ပါတယ္။

အသစ္တက္လာတဲ့ Lim Yew Hock, က ကြန္ျမဴနစ္ေတြကို အျပင္းအထန္ ႏွိမ္နင္းခဲ့ပါတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္ ေထာက္ခံသူေတြျဖစ္တဲ့ PAP ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕အပါအ၀င္ အလုပ္သမား ေခါင္းေဆာင္ အမ်ားအျပားကို ေထာင္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ Lim အစိုးရရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈကို ႏွစ္ျခိဳက္သေဘာက်စျပဳလာတဲ့ အဂၤလိပ္အစိုးရဟာ ၁၉၅၇ မွာ ကိုယ္ပိုင္ လြတ္လပ္ေရး ေပးဖို႕ သေဘာတူခဲ့ပါတယ္။ ဥပေဒအၾကံေပးအဖြဲ႕မွာ အဖြဲ႕၀င္ ၅၂ ဦး ထိ တိုးခ်ဲ႕ဖြဲ႕စည္းမယ္၊ ဒီအဖြဲ႕၀င္ေတြအားလံုးကို ျပည္သူေတြကပဲ ေရြးေကာက္ဖို႕ စီစဥ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္မွာ စကၤာပူႏိုင္ငံရဲ႕ သီးျခားရပ္တည္ႏိုင္ခြင့္အတြက္ ျဗိတိသွ် ပါလီမာန္မွာ အတည္ျပဳ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ ၾကပါတယ္။

၁၉၅၉ ခုႏွစ္မွာ က်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အမတ္ေနရာ ၅၂ ေနရာ အနက္ PAP ပါတီက ၄၃ ေနရာကို အႏိုင္ရရွိခဲ့ပါတယ္။ PAP ပါတီရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တဲ့ Cambridge ေက်ာင္းထြက္ တဦး ျဖစ္ေသာ Lee Kuen Yew က စကၤာပူႏိုင္ငံရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ PAP အစိုးရဟာ စကၤာပူႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႕ လူမႈေရး ျပသာနာမ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႕ အစီအစဥ္ဆြဲျပီး ၾကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ စကၤာပူႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈကို Goh Keng Swee ဦးေဆာင္ျပီး ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ အမ်ားစု ပါ၀င္တဲ့ PAP ပါတီရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈကို စိတ္မခ်တဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ အမ်ားစုဟာ ကြာလာလမ္ပူကို ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ၾကပါတယ္။

Lee နဲ႕ Goh အပါအ၀င္ PAP ေခါင္းေဆာင္ အခ်ဳိ႕က စကၤာပူႏိုင္ငံကို သီးျခားရပ္တည္ဖို႕ထက္ မေလးရွားနဲ႕ ပူးေပါင္းဖို႕ အားသန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သမိုင္းေၾကာင္းအရနဲ႕ စီးပြားေရး အေနအထားအရ စကၤာပူဟာ မလယာ ကေန ခြဲထြက္ျပီး သီးျခားရပ္တည္ဖို႕ ခက္ခဲလိမ့္မယ္လို႕ Lee နဲ႕ Goh တို႕က တြက္ခ်က္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီ အတြက္ စကၤာပူကို မလယာ ေဒသ (မေလးရွား) နဲ႕ ပူးေပါင္းဖို႕ ၾကိဳးစားခဲ့ ၾကပါတယ္။ ဒါကို ကြန္ျမဴနစ္ကို ေထာက္ခံတဲ့ PAP ေခါင္းေဆာင္ အခ်ိဳ႕က မလိုလားခဲ့ၾကပါဘူး။ ကြန္ျမဴနစ္ ကို မေထာက္ခံတဲ့ မေလး အစိုးရဟာ သူတို႕အေပၚ ႏွိပ္ကြပ္မွာကို စိုးရိမ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ တဖက္က မေလးရွား ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕လဲ ဒီလို ေပါင္းစည္းဖို႕အတြက္ PAP အစိုးရအေပၚ အယံုအၾကည္ မရွိခဲ့ၾကတဲ့ အျပင္ တရုတ္ အမ်ားစု ရွိတဲ့ စကၤာပူႏိုင္ငံနဲ႕ ပူးေပါင္းျခင္းေၾကာင့္ မေလးရွားႏိုင္ငံမွာ လူမ်ိဳးေရး မတည္မျငိမ္မႈ ျဖစ္လာမွာကို စိုးရိမ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

၁၉၆၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ကြန္ျမဴနစ္ကို ေထာက္ခံတဲ့ PAP ေခါင္းေဆာင္ Ong Eng Guan ဟာ PAP ပါတီက ခြဲထြက္ျပီး ေရြးေကာက္ပြဲမွာ PAP ကို အႏိုင္ရျပီး အမတ္ ၁ ေနရာ ရခဲ့ပါတယ္။ စကၤာပူမွာ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ ၾကီးစိုး လာမွာကို မလိုလားတဲ့ မေလးရွား အစိုးရ(UMNO) ဟာ Lee နဲ႕ Goh တို႕ လိုလားတဲ့ စကၤာပူ၊ မေလးရွား ပူးေပါင္းေရးကို သေဘာတူခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၆၃ ဇူလိုင္လ ၉ ရက္ေန႕မွာေတာ့ စကၤာပူ၊ ဘရုႏိုင္းနဲ႕ အျခား မေလး ကၽြန္း ၂ ခု ျဖစ္တဲ့ ဆာဗာနဲ႕ ဆာရ၀ါတို႕ကို မေလးရွားျပည္ေထာင္စုနဲ႕ ပူးေပါင္းဖို႕ သေဘာတူညီခဲ့ ၾကပါတယ္။ မေလးရွား အစိုးရဟာ မေလး အမ်ားစုရွိတဲ့ ဆာဗာနဲ႕ ဆာရ၀ါတို႕ကို ပါစင္ေစျခင္းအားျဖင့္ စကၤာပူရဲ႕ တရုတ္လူမ်ိဳးၾကီးစိုးမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ စကၤာပူနဲ႕ မေလးရွားရဲ႕ ပူးေပါင္းမႈဟာ ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕ေတာ့ မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။  စကၤာပူႏိုင္ငံအတြင္းရွိ တရုတ္လူမ်ိဳးေတြဟာ မေလးရွား အစိုးရရဲ႕ လူမ်ိဳးေရး ခြဲျခားဆက္ဆံမႈအေပၚ မေက်မနပ္ ျဖစ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ စကၤာပူႏိုင္ငံအတြင္းရွိ မေလးေတြအေပၚ PAP အစိုးရဟာ ႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံခဲ့တယ္လို႕ မေလးရွား အစိုးရကလဲ စြပ္စြဲခဲ့ပါတယ္။ အဲလို မေလးရွား အစိုးရရဲ႕ ေသြးထိုးေပးမႈ ေၾကာင့္ စကၤာပူ အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ မေလးေတြကလဲ PAP အစိုးရကို မေက်မနပ္ျဖစ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ဖုိ႕ သေဘာတူညီၾကေပမဲ့ စကၤာပူအတြင္းရွိ ကုန္သည္ေတြဟာ မေလးရွား အစိုးရဲ႕ ကန္႕သတ္မႈေတြကို ရင္ဆိုင္ေနရဆဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပန္အလွန္အားျဖင့္ စကၤာပူဘက္လဲ ဆာဗာနဲ႕ ဆာရ၀ါ ေဒသေတြရဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈေတြကို မကူညီပဲ ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂ ဦး ၂ ဘက္ မေက်နပ္မႈေတြ တိုးပြားလာတဲ့ စကၤာပူနဲ႕ မေလးရွား အစိုးရတို႕ၾကား ျပသာနာေတြကို ခ်ဳပ္ျငိမ္းေစဖို႕ မေလးရွား ၀န္ၾကီးက စကၤာပူကို မေလးရွားကေန ခြဲထုတ္ဖို႕ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၆၅ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႕မနက္ခင္းမွာေတာ့ စကၤာပူကို မေလးရွားကေန ခြဲထုတ္ဖို႕ မေလးရွား ပါလီမာန္မွာ မဲခြဲ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၂၆-၀ မဲနဲ႕ ကန္႕ကြက္မဲ မရွိပဲ စကၤာပူကို မေလးရွားကေန ခြဲထြက္ ဖို႕ သေဘာတူညီခဲ့ၾကပါတယ္။ ခြဲထြက္ဖို႕ လံုး၀ မလိုလားတဲ့ လီကြန္ယူက စကၤာပူဟာ သီးသန္႕ ႏိုင္ငံ တခု ျဖစ္သြားျပီဆိုတာကို အခုလို ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။

''ဒီေန႕ဟာ ကၽြန္ေတာ့ အတြက္ေတာ့ ၀မ္းနည္းေၾကကြဲရတဲ့ ေန႕တေန႕ပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ့ ဘ၀ တေလွ်ာက္လံုးမွာ စကၤာပူနဲ႕ မေလးရွားကို ခြဲထြက္ဖို႕ ဘယ္တုန္းကမွ မယံုၾကည္ခဲ့ပါဘူး။ ၂ ႏိုင္ငံ ေပါင္းစည္းဖုိ႕ကို အျမဲ ယံုၾကည္ခဲ့သူပါ''

ကိုးကား၊ NTU Engineering & Society Lecture notes by Prof Tan Chye Guan and references therein. 

စကၤာပူ မွတ္စု -၁

ယေန႕ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားထဲတြင္ စကၤာပူႏိုင္ငံသည္ ထိပ္ဆံုးမွာ ရွိေနသည္ဆိုသည္မွာ မည္သူမွ မျငင္းဆိုႏိုင္ေသာ အမွန္တရား ျဖစ္သည္။ ေသးငယ္ေသာ၊ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ မရွိေသာ၊ သီးျခား ရပ္တည္ ႏိုင္စြမ္း မရွိေသာ စကၤာပူ ႏိုင္ငံ ဘာေၾကာင့္ တိုးတက္ေအာင္ျမင္ရသလဲ... ေလ့လာၾကည့္ၾကပါစို႕။

၁) စကၤာပူ၏ ျမစ္ဖ်ားခံရာ

စကၤာပူ ႏိုင္ငံလို႕ ျဖစ္ေပၚလာမဲ့ ဒီကၽြန္းစုေလးေတြမွာ လူေတြစတင္ေနထိုင္တယ္လို႕ ယူဆရတာကေတာ့ ဒုတိယ ရာစုႏွစ္ အစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စုမာၾထားကၽြန္းစုေတြ(ယခု အင္ဒိုနီးရွား)တို႕ရဲ႕ ဘုရင့္ မင္းေနျပည္ေတာ္ အတြက္ ဆိပ္ကမ္းျမိဳ႕ငယ္ေလးအျဖစ္ တည္ရွိခဲ့ျပီး ထိုစဥ္က တီမားဆက္(Temasak)၊ ပင္လယ္ျမိဳ႕လို႕ ေခၚတြင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

၁၄ရာစု ေႏွာင္းပိုင္းကာလမွာေတာ့ မာလကာႏိုင္ငံ (Sultanate of Malacca) အင္အားၾကီးမားလာျပီး အနီးပတ္၀န္းကၽင္မွာ ကၽြန္းစုေတာ္ေတာ္မ်ားကို နယ္ခ်ဲ႕ သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အင္ပါယာရဲ႕ မင္းေနျပည္ေတာ္ကို မာလာကာျမိဳ႕လို႕ အေျခံခံထားျပီး ေျမာက္္ဖက္မွာေတာ့ အယုဒၺယ ျမိဳ႕ေတာ္ (ယခု ထိုင္းႏိုင္ငံ) နဲ႕ အေနာက္ေတာင္မွာေတာ့ ဆုမာၾထာအထိ နယ္ေျမခဲ်႕ထြင္ႏိုင္ ခဲ့ပါတယ္။ ၁၅၁၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ေပၚတူဂီေတြဟာ အေမႊးအၾကိဳင္ ကုန္သြယ္မႈ လုပ္ငန္းေတြ ကို လက္၀ါးၾကီး အုပ္ႏိုင္ဖို႕ မာလကာႏိုင္ငံကို  ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေပၚတူဂီေတြကို စစ္ရႈံးသြားခဲ့တဲ့ မာလကာ ဘုရင္ဟာ မာလကာ ျမိဳ႕ေတာ္ကို စြန္႕ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။ မာလကာ ဘုရင္ဟာ ဘင္တန္ကို ေျခကုပ္ယူကာ ျမဳိ႕ေတာ္ အျဖစ္သတ္မွတ္ျပီး ေပၚတူဂီေတြကို ျပန္တိုက္ထုတ္ႏိုင္ဖို႕ ၾကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ၁၅၂၆ မွာေတာ့ ေပၚတူဂီေတြဟာ ဘင္တန္ကို သိမ္းပိုက္ျပီး မာလကာ ဘုရင္ကို အျပီးသတ္ ေခ်မႈန္းလိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ၁၅၂၈ မွာေတာ့  မာလကာ ဘုရင္ရဲ႕ သားေတာ္ ၂ ပါးအနက္ အငယ္ မင္းသား Alauddin Riayat Shah II က ဂ်ိဳေဟာနဲ႕ အနီးအနားမွာ ရွိတဲ့ ကၽြန္းစုေတြ (စကၤာပူျဖစ္လာမည့္ ကၽြန္းစုမ်ား အပါအ၀င္) ကို အေျခစိုက္ျပီး ဂ်ိဳေဟာ အင္ပါယာကို တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ိဳေဟာဟာ ေပၚတူဂီေတြရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈ၊ စုမာၾထားေတြရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈၾကားမွာပဲ တေျဖးေျဖး အင္အားၾကီးမားလာခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ိဳေဟာ ဘုရင္ဟာ ေပၚတူဂီေတြကို တိုက္ထုတ္ႏိုင္ဖို႕ တခ်ိန္လံုး ၾကိဳးစားေနခဲ့ပါတယ္။ 

အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ စုမာၾထားေျမာက္ပိုင္းမွာ ရွိတဲ့ Ache လူမ်ိဳး (မူဆလင္) ေတြက မာလကာ ေရလက္ၾကားကို လႊမ္းမိုးလာၾကပါတယ္။ မူဆလင္ ကုန္သယ္ေတြဟာ ေပၚတူဂီ (ခရစ္ယန္)ေတြ လႊမ္းမိုးတဲ့ မာလကာ အစား မူဆလင္ျမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ Ache ကို ဦးစားေပး ကုန္သြယ္လာၾကပါတယ္။ ေပၚတူဂီေတြ (မာလကာ) နဲ႕ ဂ်ိဳေဟာ ၾကား အျပန္အလွန္ စစ္ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ Ache ဟာ တေျဖးေျဖး တိုးတက္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို Ache ရဲ႕ ျခိမ္းေျခာက္မႈကို ခံလာရတဲ့ ေပၚတူဂီေတြနဲ႕ ဂ်ိဳေဟာဟာ ယာယီ စစ္ေျပျငိမ္းမႈ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုျပီး Ache ကို ဖိႏွိမ္ဖို႕ ၾကိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။Ache ေတြကို ႏွိမ္နင္းျပီးေနာက္ ေပၚတူဂီေတြနဲ႕ ဂ်ိဳေဟာဟာ စစ္ျဖစ္ၾကျပန္ ပါတယ္။

၁ရ ရာစု အေစာပိုင္းကာလမွာေတာ့ ဒတ္ခ်္လူမ်ိဳးေတြက အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ကုန္သြယ္မႈထဲကို စီး၀င္လာ ၾကပါတယ္။ ေပၚတူဂီေတြရဲ႕ စီးပြားေရး လက္၀ါးၾကီး အုပ္စိုးမႈကို မခံႏိုင္တဲ့ ဒတ္ခ်္လူမ်ိဳးေတြဟာ ဂ်ိဳေဟာနဲ႕ ပူးေပါင္းျပီး ေပၚတူဂီေတြကို တိုက္ထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၆၄၂ မွာ ဒတ္ခ်္နဲ႕ ဂ်ိဳေဟာ တို႕ဟာ ေပၚတူဂီတို႕ကို မာလကာ ေျမေပၚက ေမာင္းထုတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၆၀၆ မွာ ဒတ္ခ်္နဲ႕ ဂ်ိဳေဟာတို႕ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ စာခ်ဳပ္အရ ဒတ္ခ်္ လူမ်ိဳးေတြက ဂ်ိဳေဟာကို စစ္မေၾကျငာဖို႕ သေဘာတူညီခ်က္နဲ႕ မာလကာ ေဒသကို အုပ္စိုးခဲ့ပါတယ္။ ဒတ္ခ်္ေတြဟာ မာလကာ ေရလက္ၾကားအစား ဆန္ဒါ ေရလက္ၾကား (straits of sunda) ကို စတင္ အသံုးျပဳခဲ့ပါတယ္။အဲဒီအခ်ိန္မွာ စကၤာပူ ျဖစ္လာမဲ့ ကၽြန္းစုေလးေတြဟာလဲ ငါးဖမ္းသမားေတြ ေနထိုင္ရာ ေက်းရြာေလး အျဖစ္သာ တည္ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ လူဦးေရ ၁၀၀၀ ေလာက္သာ ရွိမယ္လို႕ ခန္႕မွန္းႏိုင္ျပီး အမ်ားစုက မေလးလူမ်ိဳးေတြျဖစ္ျပီး တရုတ္လူမ်ိဳး အနဲငယ္လဲ ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

၁၇ ရာစု ေႏွာင္းပိုင္းမွာေတာ့ ျပင္သစ္လူမ်ိဳးေတြဟာ ဒတ္ခ်္ ႏိုင္ငံကို ၀င္ေရာက္သိမ္းပိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ ဒတ္ခ်ပ္တို႕ရဲ႕ ကိုလိုနီ ႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ မာလကာ (ဂ်ာဗား) ေဒသကိုလဲ ျပင္သစ္တို႕ သိမ္းပိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒတ္ခ်္ေတြက စစ္မဟာမိတ္ျဖစ္တဲ့ ျဗိတိသွ် (အဂၤလိပ္)တို႕ကို  သူတို႕ရဲ႕ ကိုလိုနီ ႏိုင္ငံငယ္ေတြကို ကာကြယ္ေပးဖို႕ အကူအညီေတာင္းခဲ့ပါတယ္။ ျဗိတိသွ် လူမ်ိဳးေတြဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမွာ ရွိတဲ့ ျပင္သစ္လူမ်ိဳးေတြကို တိုက္ထုတ္ျပီးေနာက္ ကိုလိုနီႏိုင္ငံေတြကို ဒတ္ခ်္ကို ျပန္လႊဲေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျဗိတိသွ် အရာရွိငယ္နဲ႕ ကုန္သည္ၾကီးေတြဟာ ဒတ္ခ်္တို႕ရဲ႕ စီးပြားေရး လက္၀ါးၾကီးအုပ္မႈကို မေက် မနပ္ျဖစ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။

၂) ေရႊေရာင္ေန႕ရက္မ်ား၏ အစ

 ၁၈၁၉ မွာ Thomas Stamford Raffles ဟာ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီရဲ႕ ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္ ေရာက္ရွိလာျပီးေနာက္ ဂ်ိဳေဟာ ဘုရင္ပိုင္ စကၤာပူ ေတာင္ပိုင္း ကၽြန္းစုေတြကို ျဗိတိသွ်ရဲ႕ ကုန္သြယ္မႈ အေျခစိုက္ စခန္း အျဖစ္ အသံုးျပဳဖို႕ ဂ်ိဳေဟာ ဘုရင္နဲ႕ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ Raffles ရဲ႕ အခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္ ေပၚလစီေၾကာင့္ ကုန္သည္ၾကီးမ်ားဟာ စကၤာပူကို အလံုးအရင္းနဲ႕ ၀င္ေရာက္လာၾက ပါတယ္။  ဒါကို မေက်နပ္တဲ့ ဒတ္ခ်္လူမ်ိဳးေတြက  Raffles ရဲ႕ အထက္လူၾကီးမ်ားကို တင္ျပျပီး Raffles ကို စကၤာပူကေန ဖယ္ရွားေပးဖို႕ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျဗိတိသွ်ကုန္သည္မ်ားက စကၤာပူကို ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းထားဖို႕ ပါလီမာန္မွာ ေအာင္ျမင္စြာ အဆိုျပဳ တင္သြင္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္မွာ ျဗိတိသွ်နဲ႕ ဒတ္ခ်္ (နယ္သာလန္) အၾကား သေဘာတူညီမႈ ရယူျပီး မာလကာ၊ ပီနန္းနဲ႕ စကၤာပူ ကၽြန္းစု အားလံုးကို  အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီက လႊဲေျပာင္းရယူခဲ့ပါတယ္။ ဒီေဒသေတြကို ျဗိတိသွ်ပိုင္ နယ္ေျမမ်ား (Straits Settlements) အျဖစ္ သတ္မွတ္ျပီး ပီနန္းကို ျမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၈၃၂ မွာေတာ့ ျမိဳ႕ေတာ္ကို စကၤာပူအျဖစ္ ေျပာင္းလဲ သတ္မွတ္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ကို မႏွစ္သက္တဲ့ (Straits Settlements အတြင္း ေနထိုင္သူ)  ယူရိုပီယံ ႏိုင္ငံသား ေတြဟာ ျဗိတိသွ် ပါလီမာန္မွာ တိုက္ရုိက္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၈၆၇ မွာ ျဗိတိသွ်ပိုင္ နယ္ေျမမ်ား (Straits Settlements) ဟာ ျဗိတိသွ်ရဲ႕ တိုက္ရိုက္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္ကို ေရာက္ရွိခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီကာလမွာ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးမ်ားဟာ မေလး ျပည္နယ္၊ ကၽြန္းစု အမ်ားစုကို သိမ္းပိုက္ လႊမ္းမိုးခဲ့ပါတယ္။ ျဗိတိသွ် အစိုးရဟာ ၁၈၉၅ ခုႏွစ္မွာ မေလးကၽြန္း (malay peninsulas) ေပၚရွိ ျပည္နယ္ ေလးခုကို ေပါင္း စည္းျပီး ဖယ္ဒရယ္မူျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ မေလးျပည္နယ္မ်ား၊ Federated Malay States (FMS) လို႕ ေခၚဆိုခဲ့ပါတယ္။ ကြာလာလမ္ပူ ကို FMS ရဲ႕ျမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ သတ္မွတ္္ခဲ့ျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စစ္ေရးႏွင့္ သံတမာန္ေရးရာတို႕တြင္ ဗဟိုအစိုးရ (အဂၤလိပ္ အစိုးရ)က တိုက္ရိုက္ခ်ဳပ္ကိုင္ခဲ့ပါတယ္။ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အရာရွိမ်ားအေနျဖင့္  အစ္စလာမ္ဘာသာဆိုင္ရာႏွင့္ ျပည္တြင္း အေရးအခင္းမ်ားကိုသာ ဆံုးျဖတ္ခြင့္ ရရွိခဲ့ပါသည္။ မေလးကၽြန္းစုေပၚရွိ အျခား ျပည္နယ္ ၅ ခုကိုေတာ့ ဖယ္ဒရယ္မူျဖင့္ မအုပ္ခ်ဳပ္ ေသာ မေလးျပည္နယ္မ်ား၊ UnFederated Malay States လို႕ ေခၚဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီျပည္နယ္မ်ားဟာ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ ဘုရင္စနစ္နဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ Federated Malay States၊ UnFederated Malay States၊ႏွင့္ Straits Settlements ေပါင္း ၃ ခုကို မလယာ ေဒသလို႕ အမည္တြင္ခဲ့ပါတယ္။ မလယာ ေဒသဟာ ျဗိတိသွ် အစိုးရရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ တင္း၊ ရာဘာ စတဲ့ လုပ္ငန္းေတြနဲ႕ စီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ လာခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ကာလမွာေတာ့ ဂ်ပန္ေတြဟာ မာလယာကို ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္လာၾကပါတယ္။ ၁၉၄၂ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၅ ရက္မွာ ဂ်ပန္ကို စစ္ရႈံုးသြားတဲ့ အဂၤလိပ္ေတြဟာ မာလယာကို စြန္႕လႊတ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဂ်ပန္ေတြ ဟာ မာလယာေဒသကို ၃ ႏွစ္တာ အုပ္စိုးျပီးေနာက္ ၁၉၄၅ မွာေတာ့ အဂၤလိပ္ေတြက မလယာ ေဒသကို ျပန္လည္ သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ 

၁၉၄၆ ခုႏွစ္မွာေတာ့  Federated Malay States၊ UnFederated Malay States အတြင္းရွိ ျပည္နယ္ ၉ ခု ႏွင့္ အတူ Straits Settlements အတြင္းရွိ ျပည္နယ္ ၂ ခု (ပီနန္းႏွင့္ မလကာ) တို႕ကို တစုတည္း ေပါင္းစည္းျပီး ျဗိတိသွ် အစိုးရ၏ႏိုင္ငံ အျဖစ္ မလယာ ျပည္ေထာင္စု ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၾကပါ တယ္။ မေလး လူမ်ိဳးမ်ားရဲ႕ ဆႏၵျပ ကန္႕ကြက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွာေတာ့ မလယာ ျပည္ေထာင္စု ကို မလယာ ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု (ပီနန္းႏွင့္ မလကာမွအပ က်န္မေလးျပည္နယ္မ်ား အေနနဲ႕ ျပည္တြင္း အေရးအခင္းမ်ားတြင္ ကိုယ္ပုိင္ ဆံုးျဖတ္ခြင့္ ရရွိေသာ) အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ဖြဲ႕စည္းႏိုင္ခဲ့ ပါတယ္။အဲဒီကာလ မွာ စကၤာပူဟာ ျဗိတိသွ်အစိုးရ၏ လက္ေအာက္ခံ ကိုလိုနီ ႏိုင္ငံအျဖစ္ က်န္ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၅၇ ၾသဂုတ္လ ၃၁ ရက္ေန႕မွာေတာ့ ျဗိတိသွ် အစိုးရက မလယာ ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု Commonwealth အဖြဲ႕၀င္ ႏိုင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္ျပီး  ကိုယ္ပုိင္ လြတ္လပ္ခြင့္ ေပးခဲ့ပါတယ္။

၁၉၆၃ ခုႏွစ္ မွာေတာ့Straits Settlements အတြင္းရွိ စကၤာပူ အပါအ၀င္ အျခားျပည္နယ္မ်ားဟာ  မလယာ ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ေပါင္းစည္းျပီး ယေန႕ မေလးရွားႏိုင္ငံကို တည္ေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

၁၉၆၅ ခုႏွစ္မွာေတာ့ စကၤာပူႏိုင္ငံဟာ မေလးရွားက ခြဲထြက္ျပီး သီးသန္႕ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့ရပါတယ္။

ကိုးကား၊ NTU Engineering & Society Lecture notes by Prof Tan Chye Guan and references therein. 

ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္။ ။ ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံ ဟာ စစ္ေရး အရ အခ်က္အခ်ာက်တဲ့ ေနရာတခု ျဖစ္ေနျခင္းဟာ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ဖို႕ လံုေလာက္တဲ့ အခ်က္ မျဖစ္ပါဘူး။ စစ္ေရးအရ အခ်က္အခ်ာက်ျခင္းဟာ ႏိုင္ငံအတြက္ အႏၱရာယ္ေတြကို ဖိတ္ေခၚေစတဲ့အတြက္ အေကာင္းထက္ အဆိုးကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ တဖက္က ၾကည့္မယ္ဆိုရင္လဲ စီးပြားေရး အရ အခ်က္အခ်ာက်တဲ့ေနရာ တခုျဖစ္ဖို႕ လံုေလာက္တဲ့ ႏိုင္ငံေရး ကာကြယ္မႈ ရွိရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ စစ္ေရး နဲ႕ ႏိုင္ငံေရး မတူညီတာကို သတိျပဳဖို႕ လိုပါတယ္။